Lipno (12,6 km, 18 min od Lasochowa) to miejscowość o długim rodowodzie. W wiekach średnich, jak pisze Borkiewicz, było „siedliskiem i gniazdem Porajów”, natomiast w wieku XVI należało do Gruszczyńskich, którzy stopniowo, część po części, odsprzedają wieś Rejom z Nagłowic. W rękach potomków słynnego polskiego poety pozostaje Lipno aż do drugiej połowy wieku XVII, kiedy to właścicielami majątku zostają Habdankowie Kozubscy. W niedługi czas potem Lipno staje się częścią dóbr węgleszyńskich, pozostających naonczas własnością rodu Bystrzonowskich. Znany nam już Kazimierz Bystrzonowski sprzedaje w 1823 r. wieś Piotrowi Borszy Drzewieckiemu.

Z szeregu późniejszych, często zmieniających się właści­cie­li, szczególnie zapisał się Stanisław Borkowski, on to bo­wiem w niedługim czasie po zakupie wsi, tj. w roku 1900 stawia tutaj pałacyk . Mieszka w nim aż do swej śmierci w roku 1935. Podobnie jak ojciec, Jan Łukasz Borkowski, powstaniec stycz­nio­wy, inżynier i właściciel majątków Rzeszówek, Kossów-Kwi­li­na i Chlewska Wola, musiał być Stanisław Borkowski dobrym gospodarzem, skoro Lipno tuż przed wybuchem II wojny świa­towej posiadało – jak pisze Borkiewicz –„bardzo dobre bu­dyn­ki, nowoczesny dwór, młyn, hodowlę koni i t. d.” Ten dobrze prosperujący majątek kupił po śmierci Borkowskiego Borys Schön, absolwent studiów rolniczych, oficer kawalerii, in­struk­tor jazdy konnej oraz reprezentant Polski w hippice. Schön nie mieszkał w Lipnie długo – zaraz po wybuchu wojny, w 1939 r. wyrusza na front jako oficer Wojska Polskiego, przekazawszy wcześniej armii wszystkie posiadane przez siebie konie. Choć nazwisko Schöna znalazło się na listach jeńców wojennych przetrzymywanych przez NKWD, Borys nie podzielił losu rozstrzelanych w Katyniu oficerów, lecz został przeniesiony do obozu Pawliszczew Bor – niewykluczone, że wiedza zajmującego się rozpoznawaniem potencjału armii niemieckiej podporucznika uznana została Rosjan za wartą wykorzystania. Dzięki układowi Sikorski-Majski Schön trafia z niewoli do armii gen. Andersa, z którą dostaje się do Persji i Palestyny. Umiera na skutek odniesionych wcześniej ran w Jerozolimie w 1945 r. – pochowano go na brytyjskim cmentarzu wojennym w Ramli.  

Więcej o Borysie Schönie w artykule Doroty Starościak „Schönowie i Zarębscy” („Nowe Zagłębie” nr 5(11) wrzesień – październik 2010), dostępnym na stronie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej

Pałacyk przetrwał zawieruchę wojenną, a tuż po jej zakończeniu stał się własnością Skarbu Państwa. W 1946 roku powstała tu szkoła podstawowa, dzięki czemu budynek w niezłej kondycji przetrwał do dziś. Przez jakiś czas mieściło się w nim przedszkole, które zlikwidowano gdy starania spadkobierców ostatniego, przedwojennego właściciela Lipna, Borysa Schöna, zostały uwień­czo­ne sukcesem i pałacyk wrócił do rąk prywatnych. Dziś willa, wpisana w 2014 roku do rejestru zabytków, stoi opuszczona i powoli niszczeje.

Na skraju okalającego ją parku widnieje pomnik poświęcony pamięci ofiar zemsty własowców, którzy wycofując się przed ofensywą wojsk sowieckich 4 sierpnia 1944 r. dotarli do Lipna. Poprosili tam mieszkańców o wodę i wskazanie bezpiecznej drogi do Małogoszcza. Miała wieść przez Wiśnicz. Nikt z pytanych nie spodziewał się, że pod Lasochowem stacjonują partyzanci Narodowych Sił Zbrojnych, którzy nie omieszkali ostrzelać ukraińskiego konwoju. Byli zabici i ranni. Wściekli własowcy zawrócili do Lipna, gdzie mszcząc się za doznaną klęskę zaczęli podpalać zabudowania dworskie i mordować ludność cywilną. W rzezi zginęło 16 osób – najmłodszy, Jaś Sadowski, miał zaledwie rok i nie był jedynym dzieckiem pośród zabitych strzałem karabinu czy ciosem bagnetu, najstarsza z ofiar – Jan Jaskólski – liczyła sobie 86 lat.

Historia Lipna na stronie Zespołu Placówek Oświatowych w Oksie
spis bibliografii